Onderzeedienst van Nu
Ontmoet op zondag 9 november naast oud opvarenden aan boord van de Tonijn ook LTZ2 Jeffrey. Hij is nu nog werkzaam bij de Onderzeedienst en vertelt je meer over de moderne onderzeeboten.
Van monteur tot P&O-adviseur
Jeffrey
In 1987 begon Jeffrey zijn loopbaan bij de Koninklijke Marine. Tijdens de Eerste Militaire Vorming werd hij uit de groep gehaald: uit zijn formulieren bleek dat hij geschikt zou zijn voor de Onderzeedienst. Zelf had hij daar in eerste instantie niet voor gekozen, maar na vier dagen vol psychologische testen, doolhoven tekenen en vragenlijsten invullen, gevolgd door een strenge medische keuring, bleek hij inderdaad geschikt. Zijn rustige karakter, zelfstandigheid en vermogen om goed samen te werken maakten hem een ideale kandidaat.
Hoewel het niet zijn eigen plan was, voelde Jeffrey toch trots toen hij door de keuring kwam. ‘Mijn moeder was ook trots, maar ze vond het maar een vieze bende toen ze een keer aan boord mocht kijken’, lacht hij.
De oude Potvisklasse
Na zijn opleiding werd Jeffrey monteur aan boord van de driecilinder onderzeeboten van de Koninklijke Marine. Hij werkte aan alles wat elektrisch was – van batterijen en schakelingen tot de pompen, hydrauliek en dieselmotoren. ‘Ik hou van sleutelen, dat heb ik van huis uit meegekregen’, vertelt hij. In 1989 behaalde hij zijn zogeheten flipper, wat betekent dat hij afgeoefend was en de hele boot van binnen en buiten kende. ‘Je moest in noodgevallen precies weten wat je moest doen. ‘Train as you fight’, dat was ons motto’.
Jeffrey voer onder andere op Hr.Ms. Tonijn, de onderzeeboot die nu bij het Marinemuseum ligt. In de hulpcentrale werkte hij samen met de sergeant aan de technische systemen. Incidenten waren er af en toe, maar door de intensieve training raakte hij nooit in paniek. ‘Juist dan merk je waarom je getest bent en waarom die trainingen zo zwaar zijn’.
In 1991 zou Jeffrey de korporaalsopleiding volgen, die gelijkstond aan de middelbare technische school. Veel van zijn makkers verlieten destijds de Marine, maar omdat er nieuwe onderzeeboten kwamen, werd zijn opleiding uitgesteld. Jeffrey stapte aan boord van Hr. Ms. Zeeleeuw, waar hij uiteindelijk het langst voer. Met de komst van de nieuwe Walrusklasse groeiden zijn verantwoordelijkheden – niet alleen technisch, maar ook in het aansturen van mensen.
De nieuwe Walrusklasse
De overgang naar de modernere boten was wennen. ‘Op de oude driecilinders was de sfeer heel hecht, echt een familie. Op de nieuwe boten voelde het in het begin anders. De systemen waren complexer en veel ging op afstand. Toch controleerde ik alles liever zelf’.
Zijn chef, Bart Kesteloo – tegenwoordig vrijwilliger bij het Marinemuseum – hielp hem door de overgang heen. Dankzij zijn ervaring en kritische blik ging het opnieuw ‘afoefenen’ snel. ‘Door mijn kennis van de oude boten begreep ik goed hoe alles met elkaar samenhing’.
Aan boord van de nieuwe boten was het leven comfortabeler. Iedereen had een eigen bed, er waren gezamenlijke verblijven waar alle rangen samenkwamen, en er was meer drinkwater – dus vaker douchen én sporten. ‘Dat was wel even wat anders dan vroeger’, zegt Jeffrey. In 2001 verdween een oude gewoonte: roken aan boord werd verboden. ‘Tot dan rookte iedereen’.
Vrouwen aan boord
In 2019 gingen voor het eerst vrouwen mee aan boord van de onderzeeboten. Dat vroeg om wat aanpassingen; douchedeuren in plaats van gordijnen, en geen mensen meer in hun ondergoed door de boot. Volgens Jeffrey bracht de komst van vrouwen meer rust en respect aan boord. ‘Het taalgebruik werd netter, de sfeer verbeterde. Vrouwen zijn vaak ook wat nauwkeuriger, bijvoorbeeld bij het navigeren’. Tegenwoordig varen er op elke boot vijf tot zes vrouwen mee.
De vrijheid van het varen
Wat Jeffrey het meest is bijgebleven van al die jaren, is het kameraadschap en de vrijheid op zee. ‘De vijf matrozen met wie ik in 1987 begon, zijn nog steeds mijn vrienden. Aan boord lopen allemaal verschillende typen mensen rond, maar samen vorm je een familie’.
En die vrijheid? ‘Als je midden op zee op de brug staat en alleen maar water om je heen ziet, voel je een enorme rust’.
Tegenwoordig werkt Jeffrey als P&O-adviseur bij de Onderzeedienst. Zodra een onderzeeboot op missie gaat, zorgt hij ervoor dat de juiste bemanning aan boord is en iedereen op de juiste plek zit.
