Veteraan Lisette vertelt
Als eerste vrouwelijke ‘helikopter sensor operator’ bij de Koninklijke Marine ging Lisette van Oss (52) op verschillende missies. Het paste haar: helpen en dienstbaar zijn. In Amerika, waar ze momenteel is gestationeerd, wordt ze bijna dagelijks bedankt voor deze dienstbaarheid. Die waardering gunt ze elke veteraan. Want wie zijn wij als samenleving, als we geen dank tonen aan degenen die hun leven in dienst stelden van onze vrijheid?
Hoe alles begon
Op jonge leeftijd ging Lisette bij de marine. Vooral het avontuur en het reizen spraken haar aan. ,,In de bibliotheek zag ik folders liggen van Defensie. Die van de Marine sprak mij het meeste aan. Er stonden stempels in van over de hele wereld. Het reizen leek me geweldig en het avontuur van de operationele dienst trok mij enorm. Net als het onderdeel zijn van een team, mijn grenzen verleggen en nieuwe dingen leren.”
Ik hield zijn hand vast
Ze begon als assistent mijnenjachtofficier. Een paar jaar later kwam haar droom in vervulling en werd ze helikopter sensor operator. Haar eerste missie was Allied Harbour in Albanië. Een hulpverleningsmissie voor de vluchtelingen van de Kosovo-oorlog. ,,Van tevoren besef je niet wat het betekent om op missie te gaan. Ik moest zaken op papier zetten voor als ik zou overlijden. We kregen een persoonlijke wapen mee naast onze MAG en een radar warning receiver aan boord, die afging als we zouden worden beschoten. Spannend en gaaf!”Ze stond met haar team stand-by om mariniers te ondersteunen. ,,Het kamp was provisorisch. Er was een kartonnen toilet. De mariniers waren slangen aan het vangen en wij gingen dammen met doppen van flessen. Eén actie staat me het meeste bij: een lokale soldaat die per ongeluk was neergeschoten. Ik hield zijn hand vast tot we hem naar het veldhospitaal hadden gebracht. Hij overleed, maar zijn ouders waren dankbaar dat we er alles aan hadden gedaan om zijn leven te redden.”
De waarde van hulpverlening in tijden van crisis
Lisette voelde zich thuis in het veld. ,,Ik wilde helpen, redden. Ik heb het nog steeds. Als er een ongeluk is, ren ik erop af. Dat is automatisme. Ik denk dat het om dienstbaarheid draait. Van betekenis zijn.” Het meeste indruk op haar maakte de uitzending naar Montserrat in het Caribisch gebied. Na een vulkaanuitbarsting hielp ze met het evacueren van mensen en het bergen van lichamen. Lisette: ,,De geur van het as bleef lang hangen. Het was een dramatische en emotionele ervaring, maar het maakte me ook bewust van de waarde van hulpverlening in tijden van crisis.”
Ze schetst hoe het was: ,,We konden bijna nergens landen, dus we hoverden met de helikopter in de lucht. We kregen hulp van een lokaal iemand, die iedereen op het eiland kende. Hij ging met de hoist naar beneden en begeleidde de mensen naar boven. Het was bizar. Je ziet huizen vol met as, de kinderkamertjes nog zichtbaar. Het is heel fijn dat je mensen hebt kunnen redden en doden naar het mortuarium hebt kunnen brengen. Dat werd binnen een paar uur geregeld. De marine is heel professioneel. Daar ben ik trots op!”
Iets groter dan jezelf
Die professionaliteit merkte ze ook op Sumatra. ,,We waren op de terugreis na de vier maanden lange Fairwind-missie, toen we werden verrast door een krachtige aardbeving op Sumatra. We zijn teruggekeerd om te helpen. Binnen enkele uren hadden we een commandopost opgezet, werden ziekenhuisfaciliteiten hersteld en werden er medicijnen, water en voedsel geleverd. Er werden waterputten gemaakt die het al 20 jaar niet deden. Op die inzet van de bemanning van het schip ben ik zo trots!”
”Het teamwork vindt Lisette verreweg het mooiste van haar werk. Ze is er trots op dat ze haar steentje heeft kunnen bijdragen aan de veiligheid en vrede wereldwijd. ,,Als ik naar Oekraïne zou moeten, zou ik dat gelijk doen. Voor vrijheid, voor mijn vaderland. Het is iets groters dan jezelf. Al mijn ervaringen hebben me gevormd. En ik groei nog elke dag.”
Kameraadschap met een hoofdletter K
In Amerika, waar ze tijdelijk is gestationeerd, wordt ze als veteraan zichtbaar gewaardeerd. ,,Bijna dagelijks word ik bedankt voor mijn diensten. Ik krijg maaltijden aangeboden en kan gratis het pretpark in. Je wordt gezien, omdat je iets extra’s doet. Militairen gaan echt naar de brandhaarden. Ik ben daar trots op. In Nederland is die waardering er nauwelijks.”
Op Veteranendag ziet ze wat waardering doet met mensen. ,,Vooral de ouderen die meelopen in het defilé. Ik word emotioneel als ik zie dat zij díe waardering krijgen die zij zo verdienen. Het zien van collega’s en samen herinneringen ophalen, is heel belangrijk. Die verbintenis en trots, het team wat je toen was en wat je hebt meegemaakt. Dat is echt kameraadschap met een hoofdletter K.”
